Jak wynika z przeprowadzonych badań, głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza jest niska emisja powstająca przy spalaniu słabej jakości paliw w przestarzałych piecach podczas ogrzewania domów jednorodzinnych i budynków wielomieszkaniowych.
Mając na celu eliminację źródeł pogarszających jakość powietrza w naszym regionie, Sejmik Województwa Świętokrzyskiego w dniu 29 czerwca 2020 r. przyjął uchwałę Nr XXII/292/20 w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa świętokrzyskiego ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, tzw. „uchwałę antysmogową”. Zgodnie z tą uchwałą wszystkie nowe kotły na paliwa stałe instalowane po 1 lipca 2026 roku muszą spełniać wymagania tzw. ekoprojektu (dyrektywy unijnej, która określa normy emisji zanieczyszczeń dla urządzeń grzewczych). Ponadto od lipca 2021 roku w świętokrzyskim obowiązuje też zakaz spalania niektórych paliw stałych, m.in. węgla brunatnego, drobnego węgla kamiennego, mułów i flotokoncentratów i paliw zawierających biomasę o wilgotności w stanie roboczym powyżej 20%, których spalanie powoduje największą emisję zanieczyszczeń.
Najważniejszym założeniem uchwały antysmogowej jest jednak likwidacja kopciuchów. Zgodnie z obowiązującymi przepisami od 1 lipca 2023 roku kotły klasy 1 i 2 oraz bez podanego oznaczenia będą niedozwolone, a za ich użytkowanie może grozić mandat lub grzywna (do 5 tys. zł). Piece klasy 3 i 4 mają zniknąć ze świętokrzyskich budynków do końca czerwca 2024 roku.
Dolegliwości takie jak: drapanie w gardle, brak energii, złe samopoczucie, kaszel, duszności, łzawiące oczy często przypisujemy ogólnemu osłabieniu czy przeziębieniu nie zdając sobie sprawy, że są to właśnie negatywne skutki oddychania zanieczyszczonym powietrzem.
Obecna sytuacja gospodarcza spowodowała znaczny wzrost cen paliw. Ogrzewanie domów gazem podrożało, ale nadal są to niższe koszty niż ogrzewanie węglowe.
Przykładowy roczny koszt ogrzewania istniejącego budynku jednorodzinnego o pow. ogrzewanej 150 m2, poddanego termomodernizacji do standardu WT 2017 (EU 80 kWh/(m2 · rok)), wraz z kosztem przygotowania ciepłej wody użytkowej dla 4-osobowej rodziny. Dane uwzględniają koszty energii i paliw w II kw. 2023 r.
Źródło: https://pobe.pl/kalkulator-pobe-koszty-ogrzewania-w-typowych-budynkach/
Są ambitne cele – są też odpowiednie narzędzia do ich realizacji. W każdej gminie znajduje się punkt konsultacyjny Czyste Powietrze, w którym doradca energetyczny udziela informacji na temat programów wsparcia i pomaga przy wypełnianiu wniosków. Mój Prąd oferuje dotacje na pompy ciepła, PV oraz przydomowe magazyny energii i ciepła. Oba programy z każdym kolejnym naborem są stale ulepszane, a kwoty dofinansowania rosną. Niektóre gminy posiadają również własne autorskie programy wymiany pieców dla swoich mieszkańców.
Województwo Świętokrzyskie także wspiera wymianę nieekologicznych źródeł ciepła. W ramach Funduszy Europejskich dla Świętokrzyskiego 2021-2027 zawarty został cel: Wspieranie efektywności energetycznej i redukcji emisji gazów cieplarnianych, na który przewidziano budżet 126 800 000 EUR. Dofinansowaniem zostaną objęte wielorodzinne budynki mieszkalne, budynki użyteczności publicznej oraz przedsiębiorstwa. Wymiana indywidualnego źródła ciepła opartego na spalaniu paliw kopalnych możliwe będzie w oparciu o hierarchię źródeł ciepła:
- Ciepło systemowe,
- Odnawialne Źródła Energii (np. pompy ciepła),
- Źródła wykorzystujące paliwo gazowe.
Zanieczyszczenie powietrza stało się w ostatnich latach poważnym problemem na całym świecie. Stężenie pyłów i toksycznych substancji przyczynia się do powstawania realnych zagrożeń dla zdrowia ludzi oraz degradacji naszego środowiska. Dlatego pilna potrzeba realizacji działań, takich jak wymiana pieców pozaklasowych, jest słuszna i uzasadniona.